दही चिउरा नेपाली समाजमा विशेष परिकारको रूपमा चिनिन्छ। खासगरी यस्ता परिकारहरू परम्परागत रूपमा विशेष अवसर, पूजाआजा तथा गर्मीयामको खाजामा प्रयोग हुने गरिन्छ। तर, आधुनिक स्वास्थ्य चेतनाले दही चिउराको महत्त्व अझै बढाएको छ, विशेषगरी खाजाको विकल्पका रूपमा।
दही चिउरा स्वादिलो मात्र होइन, अत्यन्तै पोषणयुक्त पनि हुन्छ। दहीमा प्रशस्त मात्रामा प्रोटिन, क्याल्सियम, भिटामिन बी१२, फस्फोरस तथा पाचन सुधार गर्ने ‘प्रोबायोटिक’ जीवाणुहरू पाइन्छन्। यिनले शरीरको हाड मज्जा मजबुत बनाउँछन्, पाचन क्रिया सुधार गर्छन् र रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछन्। अर्कोतर्फ, चिउरा चामलबाट बनेको हुने भएकाले यसमा ऊर्जा दिने कार्बोहाइड्रेट प्रशस्त पाइन्छ।
दही चिउराको यो संयोजनले शरीरलाई चाहिने ऊर्जा तत्काल दिन्छ, साथै लामो समयसम्म पेट भरिएको महसुस गराउँछ। यसले अनावश्यक जंक फूडतर्फको आकर्षण घटाउँछ, जसले तौल नियन्त्रणमा पनि मद्दत गर्छ। त्यसैले कार्य व्यस्त जीवनशैली भएका व्यक्तिहरूका लागि पनि दही चिउरा सहज, सस्तो र पौष्टिक खाजा हो।
गर्मी मौसममा तातो खाना वा तेलयुक्त खाजा खाने बानीले स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पार्न सक्छ। यस्तो बेलामा दही चिउराले शरीरमा शीतलता प्रदान गर्छ, ताप नियन्त्रण गर्छ र पेटलाई हल्का बनाइराख्छ। यति मात्र होइन, दहीमा पाइने लाभदायक ब्याक्टेरियाले आन्द्रा सफा राख्न सहयोग पुर्याउँछ, जसले दीर्घकालीन पाचन स्वास्थ्य कायम राख्न मद्दत पुर्याउँछ।
स्वादका दृष्टिले पनि दही चिउरा निकै मनपर्ने खाजाको रूपमा चिनिन्छ। यसमा आफ्नो इच्छाअनुसार मिस्सन सकिने विविधता हुन्छ – जस्तै केराको टुक्रा, सख्खर, मह, नुन, अदुवा, धनियाँ वा मिर्च। यसले पोषण मात्र नभई स्वादमा पनि विविधता दिन्छ।
अन्ततः, खाजाको समयमा स्वस्थ, सन्तुलित र सुपाच्य भोजन खोज्दै हुनुहुन्छ भने दही चिउरा एक आदर्श विकल्प बन्न सक्छ। यसको नियमित सेवनले शरीरलाई ऊर्जा, ताजगी र स्वास्थ्य तीनैवटा एकैसाथ प्रदान गर्छ।हिजोआज चिनी हालेर गुलियो बनाएर दही खाने चलन छ । चिनी हाल्नुभन्दा सिजन अनुसारका फलफूल केरा, आँप आदि मिसाएर खाँदा उपयुक्त हुन्छ । यसरी खाँदा हामीले थप भिटामिन र खनिज पदार्थ पनि पाउन सक्छौं ।
दहीमा पाइने स्वास्थ ब्याक्टेरियाले पाचन क्रियालाई सहयोग पुर्याउँछ । दही चिसो हुने भएकाले यसले मसलेदार खानेकुराको असरलाई कम गर्दछ । त्यसैले दही चिउरा खाँदा मिठो मात्र होइन, यसले स्वास्थ्यका लागि पनि निकै फाइदा गर्छ ।
दही चिउरा खानुको फाइदाहरु
– दहीमा चिउरा मिसाएर खाँदा कार्बोहाइड्रेड, प्रोटिन, क्याल्सियम, भिटामिन प्राप्त हुन्छ ।
– चिउरामा आइरनको मात्रा बढी हुन्छ । त्यसकारण दहीमा मिसाएर खाँदा लाभ मिल्छ ।
– दहीको सेवनबाट पेटको गर्मीमा पनि कमी ल्याउँछ । यसले शरीरमा शीतलता प्रदान गर्छ ।
– चिउरा निकै सजिलै पच्ने भएकाले पाचनमा समस्या हुनेहरूले प्रयोग गर्न सक्छन् ।
– चिउरामा थोरै तरकारी समावेश गर्दा यो खानाको रूपमा पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ ।
– चिउराले मधुमेह रोगीलाई निकै फाइदा पुर्याउँछ । यसको सेवन गर्दा धेरै बेरसम्म भोक नलाग्ने र रगतमा सुगरको सञ्चार ढिलो गराउँछ ।
– पखाला लागेको समयमा दहीको सेवन गरे यसले पखाला नियन्त्रण गर्छ ।
